Kalisz Pomorski

kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski

Zachowany do naszych czasów kościół zbudowany został w latach 1772-1781, pośrodku dawnego rynku. Średniowieczny kościół zniszczony pożarem w 1771 roku został rozebrany. Kościół ten był jednonawową budowlą z wielobocznym prezbiterium, kruchtą od strony południowej oraz z kwadratową wieżą przy elewacji zachodniej. Opis ten pokrywa się z widoczną na rycinie Meriana (poniżej) budowlą, znacznie górującą nad miastem.

Pozostałą po pożarze ruinę kościoła postanowiono rozebrać i zbudować nową świątynię według projektu berlińskiego budowniczego Holsche. Gotową świątynię poświęcono 7 października 1781 roku. Otrzymane wówczas formy, kościół zachował do chwili obecnej. Prace prowadzone w ciągu XIX i na początku XX wieku miały charakter bieżących remontów nie zmieniających architektury, poza wymianą zwieńczenia wieży – pierwotny hełm zniszczony w 1814 roku, zastąpiono wówczas zachowanym do dziś dachem. W tym okresie wyposażono wnętrze w nowe sprzęty, z których wiele przetrwało do dziś.Podobny charakter miały prace projektowane w 1937 i 1942 roku, kiedy sporządzono również inwentaryzację kościoła zachowaną w zbiorach Muzeum w Szczecinku. W okresie tym projektowano częściową wymianę wyposażenia, lecz prac tych nie zrealizowano.

Po 1945 roku kościół przejęty został przez parafię rzymskokatolicką i poświęcony w październiku 1945 roku. Zmieniono wtedy układ wnętrza, z pierwotnej kompozycji poprzecznej na podłużną, co uzyskano przez ustawienie nowego ołtarza przy ścianie północnej i inne ustawienie ławek. W 1975 roku do elewacji południowej dobudowano kruchtę (wg projektu K. Ratajczaka z Czarnkowa), podkreślając tym samym podłużny układ kościoła. W tym okresie przeprowadzono również remont elewacji wieży, która była bardzo zniszczona. W latach 2005–2008 dokonano także remontu elewacji całego budynku. 25 października 2009 roku ks. bp Edward Dajczak uroczyście poświęcił nasz kościół parafialny.

Pastorami w ewangelickiej parafii Kallies do 1945 roku byli:

  1. Samuel Wanser, 1639-1668
  2. Johann Jeremias Trierenberg, ok. 1689
  3. Gottlieb Mylius, …-1708 (+)
  4. Laurentius Ludwig Dittmar, 1709-173
  5. Johann Friedrich Block, 1734-1741, + 8.01.1741
  6. Joachim Heinrich Struensee, 1742-1.12.1802 emeryt., + 13.09.1807 (90l.)
  7. Friedrich Christoph Haupt, 1802-1818
  8. August Fischer, 1820-1837, + 1837
  9. Adolf Zahn, 1838-1844
  10. Johann Ernst Julius Henske, 1844-1858
  11. Johann Karl Wilhelm Eduard Scheibner, 1858-1867, ur. 1809, + 25.01.1867
  12. Karl Wilhelm Otto Woelffel, 1868-1883, ur. 16.08.1836
  13. Heinrich Wilhelm Graffunder, 1.10.1883-1.05.1894 emeryt. przeniósł się do Kołobrzegu, ur. 6.10.1825 w Złocieńcu
  14. Paul Wilhelm Borchardt, 1894-…, ur. 16.03.1869 w Złocieńcu, ord. 1.07.1894