Giżyno

kościół pw. Matki Bożej Królowej Polskiimg413

Giżyno – Giessen. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od jeziora stagnum Giessen. Wspomniana w 1337 roku, jako należąca do ziemi kaliskiej. Wieś przez wieki znajdowała się w posiadaniu Wedlów. Od XVI wieku (?) związana z Polską, bowiem wchodziła w skład dóbr zamkowych Mirosławca. Jerzy von Wedel (?1581) z Mirosławca, zapisał swej żonie Dorocie von Massow Giżyno (Gisno), Hanki i Sadowo jako oprawę. W 1568 roku wspomniany został jako właściciel Łowicza i Giżyna Franciszek von Güntersberg. W 1594 roku we wsi zarządzał jego szwagier Sebald von der Goltz. W 1600 roku w Giżynie posiadał dobra Bernard von Borcke, w 1615 roku Andreas von Zernicke, polski szlachcic, który kupił Giżyno za 7 tysięcy guldenów z młynem w Łowiczu. Potem wieś znajdowała się w rękach von der Goltzów. W latach 1702-1745 należała do Joachima Reigera v.d. Goltz, właściciela części Mirosławca. Jego żona Joanna Apolonia, córka generała, von Wedel z Suchowa, wniosła w posagu majątek ojcowski w Suchowie. Z pięciorga dzieci: Karl August Wilhelm (* 1757 – ? 1799) przejął Giżyno i Ogardy, a Ernst Fritz Ludwik- Suchowo. Najstarsza z córek : Christina Karoline (*1748- ? 1775) wyszła za mąż za pułkownika Fryderyka Wilhelma von Blackenburga, pana Mirosławca. Po śmierci Karla Augusta Wilhelma v.d. Goltza, Giżyno miała wdowa Joanna Karolina Fryderyka von Blanckenburg z Babicka, która na stałe osiedliła się we dworze w Giżynie.

W 1816 roku wieś znalazła się w powiecie wałeckim. Majątek należał wtedy do rodziny von Bonin. W 1821 roku dobra posiadał pułkownik von Brünneck. W 1857 majątek należał do wdowy Glahn, z domu Blümchen. W 1938 roku majątek liczył 1890 ha. W 1938 – 1890 ha.

Stare księgi kościelne przed 1945 rokiem znajdowały się w Kaliszu. Na pierwszej z nich, z 1772 roku zapisana była historia kościoła. Według niej, już w XVII wieku we wsi nauczał pastor. Kolejny uciekł w czasie wojny. Potem parafia była opuszczona i w połowie podlegała do Kalisza a w połowie do Poźrzadła. W 1758 roku całość została włączona do parafii Kalisz. Stare księgi obejmujące okres od 1730-1739 pochłonął pożar w Poźrzadle, a inne w 1771 roku pożar w Kaliszu. Nowa świątynia we wsi pochodziła z XVIII wieku. Niegdyś w kościele, na wschodniej ścianie, znajdował się obraz- epitafium Ernsta Joachima von Wedel z domu Drawno – Tuczno (?1693). Obecnie epitafium znajduje się w Kaliszu. Obraz z wizerunkiem Wedla jest otoczony kilkunastoma herbami rodowymi. Po zachodniej stronie wisiał obraz Christiny Henrietty von Blanckeburg (?1789) i dwie urny z aniołami. Kolejne cztery obrazy przedstawiały trzech mężczyzn i kobietę, a na odwrocie jednego z nich był podpis: „Point a Versovie par F. Rajecki 1747”. Na cmentarzu przykościelnym znajdował się grób z płytą pamiątkową, Zygmunta Barona von der Goltz (1786), z marmurową urną. Na wieży dzwon spiżowy z 1832 roku. We wsi zachował się spichlerz z przełomu XIX/XX wieku. W 1939 roku mieszkało tutaj 418 osób.

Wszystkie informację dotyczące historii wioski zostały zaczerpnięte z książki Grzegorza Jacka Brzustowicza, „Rycerze i Młyn Szlifierski”, Kalisz-Choszczno 2004

Najstarszą budowlą jest tu ryglowy kościół z XVIII stulecia z zachowanym XVIII – wiecznym barokowym ołtarzem i dzwonem spiżowym. Przy świątyni obejrzeć można także kamienny nagrobek von Goltza z roku 1786, część zachowanych żeliwnych krzyży z przełomu XIX i XX wieku oraz wykonany z ogromnego kamienia pomnik giżynian poległych w I wojnie światowej. Po wojnie kościół został poświęcony 5.05.1946. Święto patronki obchodzimy 3 maja.