Paramenty

hostiaChleb i wino są elementami niezbędnymi do sprawowania Mszy św. Do Mszy św. używa się, za przykładem Chrystusa, nie kwaszonego chleba pszennego i wina z małą domieszką wody. Początkowo wierni przynosili ze sobą na zgromadzenie eucharystyczne normalne, domowe chleby, często kwaszone, w kształcie pełnego koła lub wieńca. Od VIII w. na Zachodzie chrześcijańskim zaczęto konsekrować chleb wyłącznie nie kwaszony, naśladując Ostatnią Wieczerzę. Chleb konsekrowany łamano na mniejsze kawałki, stosownie do ilości przystępujących do Komunii świętej. Od IX w., a powszechnie od XII w. wypiekano gotowe hostie. Z wielkiego szacunku dla ich przeznaczenia, wytłaczano na nich wizerunek Chrystusa lub inne symbole związane z Jego Ofiarę, a przy ich wypiekaniu, szczególnie w klasztorach, brali udział kapłani i diakoni ubrani w alby i śpiewający psalmy.
Wino w starożytności należało do artykułów koniecznych do życia, jak chleb i woda. W Starym Testamencie czytamy iż Bóg powierzył troskę o winnice człowiekowi. Ich owoce raduję serce (Ps 103,15), pozwalają zapomnieć o trudzie i zmęczeniu. Stąd do uroczystych uczt należał kielich z winem, nad którym odmawiano specjalną modlitwę dziękczynną. Stąd też nie zabrakło kielicha także przy Ostatniej Wieczerzy, będącej uroczystą ucztą paschalną i równocześnie pożegnalną.
Chleb i wino z jednej strony symbolizują człowieka, jego pracę i trud wkładany w ich produkcję, a z drugiej strony symbolizuję Chrystusa, który sam, zapowiadając ustanowienie Eucharystii, nazwał siebie chlebem żywym (J 6,48) i winnym szczepem z tkwiącymi w nim licznymi gałązkami (J 15,1), symbolizującymi zjednoczenie wiernych z Chrystusem i udział w Jego Bóstwie. Zatem zarówno chleb jak i wino są symbolami ludzkiej pracy, potu, zabiegów o utrzymanie życia biologicznego – po przeistoczeniu staję się one pokarmem duchowym, podtrzymującym życie nadprzyrodzone.

KielichKielich i patena należą do najgodniejszych naczyń liturgicznych, w nich bowiem spoczywają Postacie eucharystyczne.
Przez pierwsze tysiąclecie chrześcijaństwa Komunii św. udzielano wszystkim pod obiema postaciami, dlatego naczynia te wtedy były znacznie większe niż dzisiaj. Kielich zaopatrzony był w dwa uchwyty dla podtrzymywania go, zwykle przez diakona. Zanikanie Komunii św. pod obiema postaciami powodowało zmniejszanie się kielicha i także pateny, do dzisiejszych rozmiarów.
Symbolika kielicha i pateny związana jest z ich stosowaniem w liturgii. Według dawnych ksiąg liturgicznych patena i kielich symbolizują nowy grób Pański, ponieważ służą do składania w nich Ciała i Krwi Chrystusa Eucharystycznego. Kielich i patena są oczywistym przypomnieniem również wydarzeń z Wieczernika.

monstrancjaMonstrancja (z łac. monstrare – pokazywać) to naczynie liturgiczne służące do ukazywania Ciała Pańskiego wiernym, w celu Jego adoracji, a także błogosławienia Nim. Swoją formę zawdzięcza relikwiarzom, stąd najstarsze monstrancje, które powstały w średniowieczu (kiedy w 1264 r. ustanowiono uroczystość Bożego Ciała), mają kształt wieżyczek lub gotyckich kościołów.
Późniejsze, barokowe monstrancje przypominają słońce otoczone promieniami, czasem krzyż, krzew róży lub serce. Te typy monstrancji najczęściej występują w naszych kościołach. Zabytkowe monstrancje bywają niekiedy bardzo duże, przekraczając wysokość 1 m. Najstarsza polska jest monstrancja ufundowana przez Władysława Jagiełłę, dla konwentu karmelitów w Poznaniu (znajduje się w kościele Bożego Ciała).

Ampułki to dwa wazoniki wykonane ze szkła lub innego materiału, zawierające wino i wodę, którymi podczasampułki przygotowania darów ofiarnych zostanie napełniony kielich. Mogą być wykonane z metalu, jednak należy je wówczas oznaczyć literami A – (aqua) woda i V (vinum) wino, celem odróżnienia zawartości.
Ministrant podaje zawsze celebransowi (lub diakonowi) najpierw ampułkę z winem, potem zaś tę zawierającą wodę. Ampułka z wodą służy również podczas puryfikacji (oczyszczenie kielicha) po Komunii.

trybularzTrybularz służy do okadzania. Składa się z pojemnika w kształcie miski, w której spoczywają rozpalone węgielki. Część ta połączona jest za pomocą trzech lub czterech łańcuszków z nakrywką, którą regulowane jest wydostawanie się aromatycznego dymu (podnosząc ja do góry umożliwiamy obfitsze wydostwanie się dymu). Z kolei nakrywka łączy się z rączką, dzięki której kadzidło można trzymać i nim operować.

Trybularz służy najczęściej do okadzania Najświętszego Sakramentu podczas rozmaitych nabożeństw czy adoracji. Kadzidło może być także używane podczas uroczystej Eucharystii. Okadza się wówczas krzyż, ołtarz, dary ofiarne, celebransa i koncelebransów, lud, paschał (jeśli jest), a także relikwie świętych.

Dzwonki, którymi ministranci dzwonią w czasie celebracji Eucharystii oraz nabożeństw służą do sygnalizowaniadzwonkigong zmiany postaw w zgromadzeniu liturgicznym. Gong jest to metalowa czasza umieszczona na stopce, w którą ministrant uderza drewnianą pałką. Z kolei gong służy do szczególnego wyróżnienia momentu przeistoczenia we Mszy św. Zwyczaje dotyczące sposobu i ilości wykonywanego dzwonienia i uderzeń gongu są bardzo zróżnicowane. Dokumenty liturgiczne wspominają, iż ministrant winien dać znak dzwonkiem przed przeistoczeniem, aby wierni przyjęli postawę klęczącą.