Kościół

Kościół jako słowo występuje w dwóch znaczeniach. Pisany duża literą oznacza wspólnotę ludzi wierzących; ogół wszystkich Dzieci Bożych. W tym dziale pragniemy zająć się jednak kościołem pisanym przez małe „k”. Nie oznacza to jednak, iż kościoły jako budowle sakralne (bo o nich mowa) nie mają znaczenia. Wręcz przeciwnie: są one miejscem sprawowania świętych misteriów i wszelkiego kultu. Jak trudno byłoby nam bez nich pielęgnować swoją wiarę i rozbudzać pobożność. Wszakże sam Bóg, Gospodarz tych świętych miejsc, mówi o nich podkreślając ich wagę: „Jeżeli ktoś zniszczy świątynię Boga, tego zniszczy Bóg” (1 Kor 17). W kościołach i wokół nich należy zachować powagę, szacunek dla miejsca i modlących się, a także godny ubiór. Znamienna jest biblijna scena wypędzenia przekupniów ze świątyni Pana (Mk 11, 15- 18).

tabernakulumTabernakulum służy do przechowywania puszek z Ciałem Pańskim. W średniowieczu pojawiła się szafka wmurowana w ścianę obok lub za ołtarzem. W X i XI w. szafkę tę zaczęto umieszczać na ołtarzu, co miało związek z rozwojem kultu eucharystycznego, jak również z przesunięciem ołtarza do ściany apsydy. W XII wieku we Francji i Anglii nad ołtarzem zawieszano tabernakulum w kształcie gołębia. Sobór Laterański IV (1215) zarządził, aby tabernakulum było dobrze zabezpieczone.
Według przyjętego zwyczaju przed tabernakulum, w którym przechowuje się Najświętszy Sakrament, winna nieustannie płonąć specjalna lampka, aby wskazywać na obecność Chrystusa i pobudzać do Jego czci. Zgodnie z tradycją lampka powinna być podsycana olejem lub woskiem, o ile jest to możliwe.

oltarz1Kościół oraz jego wystrój, są znakami rzeczywistości nadprzyrodzonych. Z wszystkich tych przedmiotów najważniejszy jest ołtarz.

W starożytności ołtarz był przedmiotem nadzwyczajnej czci. Jest on bowiem miejscem sprawowania pamiątki Pana. Z niego wierni biorą Ciało i Krew Pańską. Dlatego też ołtarza nie mogli dotykać nieochrzczeni. Z ołtarzem związane było prawo azylu, przy ołtarzu składano śluby itp.
Świętość ołtarza i jego głęboka symbolika zostały jeszcze wzmocnione przez wprowadzenie obrzędu jego poświęcenia, w pierwszej połowie IV wieku. Biskup namaszczając ołtarz olejem krzyżma, prosi Boga, aby stał się widzialnym znakiem tajemnicy Chrystusa.
Liturgia w kościele przewiduje tylko jeden ołtarz. Chodzi o to, aby jeden ołtarz był symbolem jednego Zbawiciela Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Jedynego Kapłana oraz jednej Eucharystii. Należy uważać, aby nie redukować ołtarza do przedmiotu, na którym składa się rzeczy nie mające nic wspólnego z Liturgią eucharystyczną.

ambonaAmbona ściśle jest związana z ołtarzem. Symbolizuje stół zastawiony, przy którym wierni karmią się słowem Bożym. Zawsze była miejscem głoszenia słowa Bożego. W ciągu wieków przybierała różne kształty. Często odznaczała się wysokim artyzmem. Ustawiano ją na podwyższeniu, aby całe zgromadzenie dobrze mogło widzieć i słyszeć kaznodzieję głoszącego naukę Bożą. Poza wartością estetyczną formy, wielkości, materiału ambona staje się również znakiem poprzez sposób jej przyozdobienia: kwiaty i tkaniny w kolorze okresu liturgicznego podkreślają również zewnętrznie jej znaczenie.
Chrzcielnica w IV wieku była basenem z wodą w osobnym budynku, zwanym baptysterium.

SONY DSC
SONY DSC

Z czasem włączono ją do całości budynku kościelnego. Kiedy chrzczono już głównie dzieci, czyli mniej więcej od VI wieku chrzcielnica przybrała kształt beczki wykonanej z kamienia lub metalu. W gotyku chrzcielnica otrzymała kształt wielkiego pucharu.
Dokumenty Kościoła mówią: „Chrzcielnica, z której wypływa woda chrztu, albo w której się ją przechowuje, niech będzie przeznaczona wyłącznie do sakramentu chrztu i w pełni godna tego, aby tam chrześcijanie odradzali się z wody i z Ducha Świętego”.
Chrzcielnica jest symbolem odrodzenia z wody i z Ducha Świętego. Przypomina wszczepienie w Chrystusa i Jego Kościół. Zapalanie świecy chrzcielnej od paschału symbolizuje otrzymane życie nadprzyrodzone od Chrystusa.
konfesjonałKonfesjonał (od łac. „confessio” – wyznanie) jest miejscem przystępowania do sakramentu pokuty i pojednania (spowiedzi). Zazwyczaj jest to wydzielone miejsce w kościele w formie drewnianego lub kamiennego pomieszczenia, podzielonego na część dla spowiednika oraz penitenta (osoby wyznającej grzechy). Osoby te są od siebie odseparowane kratką. Konfesjonał winien zapewnić komfort psychiczny oraz prywatność penitentowi.
Nie jest jednak regułą, iż spowiedź ma odbywać się wyłącznie w konfesjonale. Można do niej przystąpić w innymi miejscu, byleby zapewniało spokój i brak dostępu „osób trzecich”; obowiązuje przecież tajemnica spowiedzi. Konfesjonał jest stosowany w kościołach od XVI w.